2022 I. Dönem Bordrodaki Yasal Kesintiler

Türkiye'deki bordro sisteminde yasal kesinti olarak bulunması gereken unsurlar; sosyal güvenlik prim kesintileri, gelir vergisi ve damga vergisi olarak sıralanabilir. Bununla birlikte; Türkiye'deki irtibat bürolarından elde edilen ücret gelirleri, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu Madde 23/14'e istinaden gelir vergisinden istisnadır ve sadece sosyal güvenlik primine tabidir.

Ayrıca 2022 yılı itibariyla ücret gelirlerine ilişkin olarak, asgari ücret üzerinden hesaplanan gelir vergisi kesinti tutarını geçmeyecek gelir vergisi istisna tutarı uygulanmaya başlanmıştır.

Sosyal Güvenlik Yükümlülüğü

Sosyal güvenlik primleri, aylık olarak ücret üzerinden hesaplanmakta ve çalışan ile işveren tarafından müştereken ödenmektedir. Katkı oranları aşağıdaki gibidir:

	Çalışan	İşveren
Katkı Payı	%14	%20,5
İşsizlik Katkı Payı	%1	%2
Toplam	%15	%22,5
İndirim**		%5
İndirim Dahil Toplam	%15	%17,5

**Sosyal Güvenlik Primlerinin işveren tarafından zamanında ödenmesi, işveren indiriminin (5510 sayılı teşvik) uygulanması için bir ön koşuldur.

Yukarıdaki oranlar; brüt ücretler, ikramiyeler ve sosyal güvenliğe tabi diğer ödemelerden (sosyal güvenlik primine esas kazançlar) oluşan sosyal güvenlik matrahına uygulanır.

Bununla birlikte, sosyal güvenlik matrahı, her yıl yenilenen sosyal güvenlik prime esas kazanç tavan tutarından yüksek olursa, o dönem geçerli olan sosyal güvenlik prime esas kazanç tavan tutarı, primlerin hesaplanmasında dikkate alınır.

2022 yılı için sosyal güvenlik prime esas kazanç tavan tutarı 37.530,00 TL'dir. Bu tavan tutarı, asgari ücretteki değişikliklere göre yıllık olarak güncellenmektedir. (Asgari ücretin 7,5 katı)

Prime Esas Kazanç Taban ve Tavan Tutarları

SGK	Aylık SGK Tabanı	Aylık SGK Tavanı
2022	5.004,00-TL	37.530,00-TL

Devreden Sosyal Güvenlik Matrahı

Prime esas kazanç tavan tutarı ile ilgili en merak edilen konulardan bir tanesi devreden matrah konusudur.

Devreden matrah konusu 5510 sayılı Kanun'un 80/d maddesinde düzenlenmiştir.

Bu düzenlemeye göre, çalışanın herhangi bir ay içindeki kazancı sosyal güvenlik tavanının üzerinde ise, ek ödemelere ilişkin tavanı aşan tutar, hesaplamada dikkate alınmak üzere bir sonraki aya aktarılacaktır. Ücret dışı / ek ödemelere ilişkin devredilen tutar toplam iki ay devredilebilir ve bu ayların sosyal güvenlik matrahlarına eklenebilir.

Ücret gelirleri, ilgili ayda prime tabidir. Diğer ödemeler, esas olarak ödendikleri ayın kazançlarına dâhil edilir, ücretler dışındaki bu ödemelerle birlikte, sosyal güvenlik matrahının ilgili ayda üst sınırın aşılması durumunda prime tabi tutulamayacak kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden boyunca sosyal güvenlik matrahlarına eklenir.

Örneğin;

Ücret geliri 35.000 TL olan bir çalışan, aynı ay 6.000 TL ikramiye alırsa, prime esas kazanç tavan tutarını aşan kısım sonraki iki ay boyunca devredilecektir.

Bu ayın aylık SGK Matrahı: 37.530,00 TL

---

35.000,00 + 6.000,00 = 41.000,00 - 37.530,00 = 3.470,00 TL Devreden SGK Matrahı

---

Bir sonraki ayın SGK Matrahı: 37.530,00 TL 35.000,00 + 3.470,00 = 38.470,00 / 38.470,00 - 37.530,00 = 940,00 Devreden Matrah

---

Bir sonraki ayın SGK matrahı (2 aylık): 35.000,00 + 940,00 = 35.940,00

---

2022 yılı Gelir Vergisi Yükümlülüğü

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 1'inci maddesi gereği, vergi yılı Türkiye'de takvim yılıdır ve takvim yılını takip eden bir kümülatif gelir vergisi sistemi mevcuttur. Uygulanacak vergi oranı, çalışanın yılbaşından ilgili güne kadarki kümülatif / toplam gelir vergisi matrahına göre belirlenir. Bu nedenle, çalışanların vergi oranı, kümülatif gelir vergisi matrahı arttıkça yıl boyunca artacaktır.

01 Ocak 2022 tarihi itibariyla ücret hesaplamalarında kullanılacak gelir vergisi oranları 21.12.2021 tarihli ve 31696 sayılı Mükerrer Resmî Gazete'de 317 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği'nde yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Bu güncellemeye göre 2022 yılı gelir vergisi tarifesi aşağıdaki şekildedir:

Minimum	Maksimum	Vergi Oranı
0	32.000,00	%15
32.000,01	70.000,00	%20
70.000,01	250.000,00	%27
250.000,01	880.000,00	%35
880.000,01 ve fazlası		%40

2022 Gelir Vergisi İstisnası

25.12.2021 tarih ve 31700 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 7349 sayılı Kanun ile birlikte tüm ücretler için asgari ücret üzerinden hesaplanan gelir vergisi kesinti tutarı kadar gelir vergisi istisnası getirilmiştir.

Damga Vergisi Oranı

Damga vergisi, bordro üzerindeki toplam ücret gelirlerine uygulanır. Uygulanan oran 01.01.2015 itibarıyla yüzde 0,759'dur.

Damga vergisi matrahı, toplam brüt ücrettir ve bu tutar üzerinden ilgili oran uygulanarak hesaplanır.

Bununla birlikte 7349 sayılı Kanun'un 4'üncü maddesi uyarınca tüm ücretlerin asgari ücret düzeyine kadarlık kısmı için damga vergisi istisnası getirilmiştir.

2022 Asgari Ücret Vergi İstisnaları

Dönem	Asgari Ücret Gelir Vergisi İstisnası	Asgari Ücret Damga Vergisi İstisnası
Ocak	638,01	37,98
Şubat	638,01	37,98
Mart	638,01	37,98
Nisan	638,01	37,98
Mayıs	638,01	37,98
Haziran	638,01	37,98
Temmuz	638,01	37,98
Ağustos	739,37	37,98
Eylül	850,68	37,98
Ekim	850,68	37,98
Kasım	850,68	37,98
Aralık	850,68	37,98

2022 Asgari Ücret Hesaplama Örneği

Brüt Asgari Ücret	5.004,00
İşçi SGK Payı (%14)	700,56
İşçi İşsizlik Payı (%1)	50,04
Kesinti Toplamı	750,60
Net Asgari Ücret	4.253,40

2022 Asgari Ücret İşveren Maliyeti Hesaplama Örneği

Brüt Asgari Ücret	5.004,00
İşveren SGK Payı (%20.5)	1.025,82
İşveren İşsizlik Payı (%2)	100,08
İşveren Maliyeti (%5 indirim olmadan)	6.129,90
İşveren Maliyeti (%5 indirim ile)	5.879,70

2022 Hesaplama Örneği - 2

Aylık Brüt Ücret	12.500,00
İşçi SGK Payı (%14)	1.750,00
İşçi İşsizlik Payı (%1)	125,00
Toplam SGK Kesintisi	1.875,00
Gelir Vergisi Matrahı	10.625,00
Hesaplanan Gelir Vergisi (%15)	1.593,75
Gelir Vergisi İstisnası	638,01
Ödenecek Gelir Vergisi	955,74
Damga Vergisi Matrahı (İstisna Öncesi)	12.500,00
Damga Vergisi Matrah İstisnası	5.004,00
Damga Vergisi Matrahı (İstisna Sonrası)	7.496,00
Hesaplanan Damga Vergisi Tutarı	56,89
Toplam Kesinti Tutarı	2.887,63
NET ÜCRET	9.612,37

2022 Bordro Hesaplama Süreci Örneği

Aşağıda brüt ücretten net ücrete gidiş süreciyle ilgili hesaplama örneği bulabilirsiniz:

• Brüt kazanç toplamı: brüt maaş + tüm menfaatler ve ek ödemeler (A)
• Brüt Ücret: aylık maaş / 30 * çalışanın iş günü
• SGK matrahı: Brüt kazanç toplamı - istisnalar (örn. ayni yemek ödemesi)
• SGK prim kesintisi - çalışan payı: Sosyal güvenlik matrahı * 0.14 (B)
• SGK işsizlik prim kesintisi - çalışan payı: Sosyal güvenlik matrahı * 0,01 (C)
• SGK işveren payı: Sosyal güvenlik matrahı * 0.205 (Y)
• SGK işveren işsizlik payı: Sosyal güvenlik matrahı * 0.02 (Z)
• Kümülatif gelir vergisi matrahı: İlgili ayın gelir vergisi matrahı + önceki aylardan gelen kümülatif gelir vergisi matrahı
• Gelir vergisi matrahı: Brüt kazanç toplamı - çalışan sosyal güvenlik kesintisi - çalışan işsizlik kesintisi (D) = A - B - C
• Gelir vergisi: gelir vergisi matrahı * vergi oranı (E) = D * Oran
• Gelir vergisi istisnası: Aylık asgari ücret üzerinden hesaplanan gelir vergisi tutarı (F)
• Ödenecek gelir vergisi: Gelir vergisi – gelir vergisi istisnası (G) = E - F
• Damga vergisi matrahı (istisna öncesi): Brüt kazanç toplamı (H) = (A)
• Damga vergisi matrah istisnası: Aylık brüt asgari ücret tutarı (I)
• Damga vergisi matrahı (istisna sonrası): Damga vergisi matrahı - damga vergisi matrah istisnası (J) = H - I
• Damga vergisi: Damga vergisi matrahı * 0.00759 (K) = (J) * 0.00759
• Toplam çalışan kesintisi: Toplam SGK prim kesintisi - çalışan payı + gelir vergisi + damga vergisi (L) = B + C + G + K
• Net ödeme: Brüt kazanç toplamı - toplam çalışan kesintisi (A) - (L)
• İşveren maliyeti: Toplam brüt ücret + SGK işveren payı + SGK işveren işsizlik payı A + Y + Z

Çalışanın kümülatif gelir matrahı değiştikçe, çalışanın vergi dilimi de değişmektedir. Dolayısıyla, kümülatif gelir vergisi matrahı arttıkça, çalışanların vergi oranı da yıl boyunca artış gösterebilecektir. Ocak ayında %15'lik gelir vergisi diliminde yer alan bir çalışan, Şubat ayında ekstra prim ödemesi nedeniyle %20'lik vergi dilimine geçebilir.

7349 Sayılı Kanun için linke tıklayabilirsiniz.

317 No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği için linke tıklayabilirsiniz.

66 Seri Numaralı Damga Vergisi Genel Tebliği için linke tıklayabilirsiniz.

Damga Vergisi ek tablo için linke tıklayabilirsiniz.

Yukarıda yer verilen konuyla ilgili ek bilgi ihtiyaçlarınız için lütfen müşteri temsilciniz ile irtibata geçiniz.