Toplu İş Sözleşmesi Nedir? Toplu İş Sözleşmesi Şartları Nelerdir?

×

Toplu İş Sözleşmesi Şartları Nelerdir?

Toplu iş sözleşmesinin geçerli olabilmesi için bazı temel şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu şartlar, sözleşmenin yasal olarak bağlayıcı olmasını sağlar:

1. Yetkili Sendika: Toplu iş sözleşmesini imzalayacak sendikanın, iş yerinde çalışan işçilerin en az %50’sini temsil eden yetkili sendika olması gerekmektedir. Bu yetki, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından onaylanır.
2. İşçi ve İşveren Temsilcilerinin Katılımı: Sözleşme, işçilerin temsilcisi olan sendika ile işveren arasında karşılıklı müzakereler sonucunda oluşturulmalıdır.
3. Süre ve Kapsam: Sözleşmenin süresi, çalışma şartları, ücret ve sosyal haklar gibi konular net bir şekilde belirlenmelidir. Ayrıca, sözleşmenin kapsadığı işçilerin sayısı ve hangi iş yerlerinde geçerli olduğu açıkça tanımlanmalıdır.
4. Resmî Kayıt: Toplu iş sözleşmesi, imzalanmasından sonra en geç 15 gün içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bildirilerek resmî kayda alınmalıdır. Kayıt altına alınmamış sözleşmeler, hukuki bağlayıcılıktan yoksun olur.

Sendikaların toplu iş sözleşmesi yapabilmesi ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkilendirilebilmesi için en önemli şartlar şunlardır:

• İşkolunda Yeterli Üyelik Oranı: Söz konusu işkolunda çalışan işçilerin en az %1'inin ilgili sendikaya üye olması gerekmektedir.
• İş yeri veya İşletmedeki Çoğunluk: Sendikanın, toplu iş sözleşmesi yapılacak iş yerinde çalışan işçilerin en az %50’sinden fazlası, işletmede ise yüzde kırkını temsil etmesi gerekir. İşletmede birden çok sendikanın yüzde kırk veya fazla üyesinin olması durumunda başvuru tarihinde en çok üyeye sahip sendika toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkili olur.

Toplu İş Sözleşmesinin Şekil Şartı Nedir ve Sözleşmenin Süresi Ne Kadardır?

Toplu iş sözleşmeleri belirli bir süre için yapılır. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu 35. maddeye göre;

"(1) Toplu iş sözleşmesi yazılı olarak yapılır.

(2) Toplu iş sözleşmesi en az bir ve en çok üç yıl süreli olarak yapılabilir. Toplu iş sözleşmesinin süresi, sözleşmenin imzalanmasından sonra taraflarca uzatılamaz, kısaltılamaz ve sözleşme süresinden önce sona erdirilemez.

(3) Faaliyetleri bir yıldan az süren işlerde uygulanmak üzere yapılan toplu iş sözleşmelerinin süresi bir yıldan az olabilir. İşin bitmemesi hâlinde bu sözleşmeler bir yılın sonuna kadar uygulanır.

(4) Toplu iş sözleşmesi süresinin bitmesinden önceki yüz yirmi gün içinde, yeni sözleşme için yetki başvurusunda bulunulabilir. Ancak, yapılacak toplu iş sözleşmesi önceki sözleşme sona ermedikçe yürürlüğe giremez."

Toplu İş Sözleşmesi Türleri Nelerdir?

Toplu iş sözleşmeleri, kapsamlarına göre üç ana türe ayrılmaktadır:

• İş yeri Toplu İş Sözleşmesi: Tek bir iş yerinde çalışan işçileri kapsar. Bu tür sözleşmeler, genellikle küçük veya orta ölçekli iş yerlerinde yapılır ve o iş yerinin özel koşullarına göre düzenlenir.
• İşletme Toplu İş Sözleşmesi: Aynı işverene ait birden fazla iş yerindeki çalışanları kapsayan sözleşmedir. İşletme toplu iş sözleşmesi, bir işverenin tüm iş yerlerindeki çalışanlar için tek bir anlaşma sağlar.
• Grup Toplu İş Sözleşmesi: Aynı işkolunda faaliyet gösteren birden fazla işverenle yapılan sözleşmedir. Bu sözleşme türü, sektörel bazda yapılır ve iş kolu çapında işçi haklarını düzenler.

Toplu İş Sözleşmesinden Kimler Yararlanabilir?

Toplu iş sözleşmesinden öncelikli olarak, o iş yerinde çalışan ve sözleşmeyi imzalayan sendikaya üye işçiler yararlanır. Ancak, sendikaya üye olmayan işçiler de belirli şartlar altında toplu iş sözleşmesinden faydalanabilirler. Bu işçiler, toplu iş sözleşmesinin sunduğu haklardan yararlanabilmek için "dayanışma aidatı" ödeyebilirler. Dayanışma aidatı ödeyen işçiler, sendika üyesi olmasalar bile, sözleşmenin getirdiği tüm haklardan faydalanabilirler.

Ek bilgiye ihtiyaç duymanız hâlinde bizimle iletişime geçiniz.