İş Mahkemeleri Kanununda Yapılan Değişiklikler

İş Mahkemelerinin kuruluş, yetki, görev ve yargılama usullerini düzenleyerek zorunlu arabuluculuk uygulaması getiren “7026 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu” 25.10.2017 tarihli Resmi Gazete’ de yayımlandı. Yasa kapsamında arabulucuya başvuru şartını düzenleyen 3. madde ile yasanın "Yürürlükten kaldırılan hükümler’ i içeren 11. ve 12. maddeleri 1 Ocak 2018' de yürürlüğe girecektir. İlgili yasa ile birlikte bireysel ve toplu iş sözleşmesine dayanan işçi, işveren alacağı, tazminatı ve işe iade istemiyle açılan davalarda, öncelikle arabulucuya başvurulması dava şartı olarak aranacaktır. Arabulucuya başvurulması gereken dava konularının alacak ve tazminat talebinin iş ilişkisinden kaynaklanması gerekmektedir. Bu tür dava dosyalarında doğrudan dava açılması halinde dava şartı yokluğu nedeniyle usulen ilgili mahkeme tarafından dava reddedilecektir.

İşçi ihbar, kıdem tazminatı, yıllık izin, fazla mesai gibi ücret alacakları için; işveren de alacak ve tazminat hususları için dava açmadan önce arabulucuya başvurmalıdır. İşçi veya işverenin iş ilişkisinden kaynaklanmak üzere birbirlerine hakaret etmeleri yada işçinin iş yerinde bulunan işverene ait mal ve malzemelere zarar vermesinden doğacak tazminat talepleri de mahkemede dava açılmadan önce arabulucuya götürülecektir. Arabulucu, komisyon başkanlıklarına bildirilen listeden belirlenecektir. Mevcut yasa da çalışan fesih tarihinden veya fesih bildiriminden itibaren bir ay içerisinde İş Mahkemelerine başvurmak zorundaydı.

Yeni yasa ile beraber çalışanın 1 ay içerisinde arabulucuya başvurması gerekmektedir. Arabulucu 3 hafta içerisinde raporunu tamamlamalıdır. Arabulucunun mazeret sunması halinde bir hafta ek süre verilebilmektedir. Anlaşmazlık halinde arabulucunun nihai rapor tarihinden itibaren 2 hafta içerisinde çalışanın iş mahkemelerine başvurması gerekmektedir. Mevcut yasa da tazminatlar işyerindeki emsal işçi ücretleri veya boşta geçen süre de dahil edildiğinde oluşan ücret artışlarına göre hesaplanmaktaydı. Yeni yasa ile birlikte dava açıldığı tarihteki ücreti esas alınarak hesaplamaya tabi tutulacaktır. Zorunlu arabuluculuk sistemi iş kazası ve meslek hastalığından kaynaklanan tazminatları ve bunlarla ilgili tespit, itiraz, rücu davalarını kapsamamaktadır.

Ayrıca mevcut yasa da işçi çalışıyorken işverenden yana (fazla mesailerin ödenmemesi, SGK primlerinin eksik veya hiç yatırılması vb.) alacakları ile ilgili konularda Çalışma Bakanlığı’na bağlı İşkur’ larda çalışan memurlara başvurmaktayken, yeni yasa ile birlikte başvurularını Çalışma Bakanlığı’ na bağlı İş Müfettişlerine yapabileceklerdir.

Yine ilgili yasa kapsamında ve 25.10.2017 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere zamanaşımı sürelerinde değişiklik yapılmıştır. Kıdem tazminatı, kötü niyet tazminatı, hizmet akdinin bildirim şartına uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminat, iş sözleşmesinin eşit davranma ilkesine uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminat ve yıllık izin ücretinde zaman aşımı süreleri 5 yıl olarak uygulanmak üzere değiştirilmiştir.