Danıştay 10. Dairesi SGK Yemek İstisnasına İlişkin İptal Kararı

Danıştay 10. Dairesi, işverenlerce sigortalılar için üçüncü kişilere nakden yapılan yemek ödemeleri ile yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeki vb. araçlarla fatura karşılığı ödenen yemek bedellerine ilişkin istisna sınırını düzenleyen yönetmelik ve genelge hükümlerini iptal etti.

Kanun'un 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılar yönünden kısmen prime tabi tutulacak kazançlar arasında yer alan yemek yardımına ilişkin olarak uygulanan istisna sınırı Danıştay 10. Hukuk Dairesi tarafından iptal edildi.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği'nin 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları düzenleyen 97'nci maddesinin 7'nci fıkrasının a bendi 01.11.2022 tarihli ve 32010 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan düzenlemeyle değiştirilmiş olup yeni düzenleme "İş yerinde veya müştemilatında yemek verilmemesi şartıyla yemek bedeli adı altında sigortalılara veya sigortalılar için üçüncü kişilere yapılan her türlü ödemelerin, günlük asgari ücretin Kurum Yönetim Kurulunca belirlenen oranının fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutarı prime esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmaz." şeklinde hüküm altına alınmıştır.

Yönetmelikle getirilen düzenleme sonrası uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla Kurum tarafından 02.12.2022 tarih ve 2022/22 sayılı Yemek Bedeli konulu genelge yayımlanmıştır. Genelgede konuya ilişkin olarak düzenlemeler aşağıya eklenmiştir.

2.1.2- İşverenlerce sigortalılar için üçüncü kişilere nakden yapılan yemek ödemelerinde uygulama

İşverenlerce sigortalılar için iş yeri veya müştemilatı dışında kalan yerlerde üçüncü kişilere yemek bedeli adı altında fatura karşılığı nakden ödeme yapılması hâlinde günlük brüt asgari ücretin %23,65'inin fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutar, prime esas kazanca dâhil edilmeyecektir.

2.1.4- Sigortalılar için üçüncü kişilere yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeki vb. araçlarla fatura karşılığı ödenen yemek bedellerine ilişkin uygulama

Sigortalılara ay içinde yemek bedeli olarak nakit ödeme yapılmaksızın, çalıştıkları iş yerinin dışında yemek üretimi yapan başka firma veya şahıslar tarafından yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeki vb. karşılığında yemek verilebilmektedir. Bu kapsamda sigortalılar için üçüncü kişilere yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeki vb. araçlarla fatura karşılığı yemek bedeli ödenmesi hâlinde günlük brüt asgari ücretin %23,65'inin fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutar, prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Danıştay 10. Dairesi'nin 08.05.2024 gün, 2023/170 E. 2024/185 sayılı kararında yukarıda ayrıntılarına yer verilen yönetmelik ve genelge hükümleri iptal edilmiştir.

Karar gerekçesinde özetle; yemek yardımlarının ayni (yemek verme) veya nakdi (para olarak ödeme) olmasına bağlı olarak değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir. İşverenin üçüncü kişilere nakden ödeme yapması ya da yemek kartı, yemek çeki gibi araçlarla ödeme yapması durumunda da bu ödemenin ayni yardım olarak kabul edilmesi gerektiği ifade edilmiştir. 3. kişilere veyahut yemek bedelinde kullanmak üzere yemek kartı/çeki/ kuponu gibi araçlarla ödemesi hâlinde işçinin söz konusu ödeme aracını nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde başka amaçlarla kullanmasının mümkün olmaması nedeni ile ayni yardımın söz konusu olacağı, bu gibi durumlarda nakdi yardımdan söz edilemeyeceği belirtilmiştir. Ancak, yemek yardımı nakit olarak veya başka amaçlarla kullanılabilecek şekilde yapıldığında, nakdi yardım sayılacağı ve bu durumda belirlenen sınırların aşılması (Kurum Yönetim Kurulunun 17.11.2022 tarihli ve 2022/323 sayılı kararıyla günlük brüt asgari ücretin % 23,65'inin) hâlinde prim kesintisine tabi tutulacağı belirtilmiştir.

Danıştay, söz konusu gerekçelerle yukarıda ayrıntılarına yer verilen düzenlemelerde hukuka uyarlık bulunmadığına ve düzenlemelerin iptaline karar vermiştir.

Konuya ilişkin olarak çalışma hayatında yaşanan tereddütlerin giderilmesi ve uygulamaya yön vermek amacıyla Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından genel yazı yayımlanması veyahut duyuru yapılması beklenmektedir.

Ek bilgiye ihtiyaç duymanız hâlinde lütfen müşteri temsilciniz ile irtibata geçiniz.