6552 Sayılı Torba Yasa ile İş Mevzuatında Yapılan Değişiklikler

6552 sayılı "İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun" 11.09.2014 Mükerrer Resmi Gazete'de yayımlandı ve yayım tarihinde yürürlüğe girdi. 146 madde içeren Torba Yasa ile bir çok kanunda değişiklik yapılmıştır. Okumakta olduğunuz makale, iş mevzuatına ilişkin getirilen düzenlemeler hakkında bilgilendirmeyi kapsamaktadır.  Vergi ve diğer alacakların yapılandırılmasına dair düzenlemeler hakkında bilgi almak için buraya tıklayınız. 

Tam kanun metnine buradan ulaşabilirsiniz.  

Alt İşverenlikle İlgili Düzenlemeler 

Maaş Ödemeleri

Alt işverene iş veren kamu idarelerine, alt işveren işçilerinin ücretlerinin ödenip ödenmediğini denetleme ve ödenmeyen ücretlerin alt işveren firmasının hak edişlerinden keserek işçinin banka hesabına yatırma yükümlülüğü getirilmiştir. (madde 3)

Değişiklik getirilen kanun: 4857 Sayılı İş Kanunu - madde 36/5

Yıllık İzin Süreleri

Alt işveren firması değişse dahi, işçi aynı iş yerinde çalışmaya devam ediyorsa, izin süresi hesaplamalarında daha önceki çalışma süreleri de dikkate alınacaktır. (madde 6)

Değişiklik getirilen kanun: 4857 Sayılı İş Kanunu - madde 56

Kamuda çalıştırılan alt işveren işçilerinin kıdem tazminatlarına ilişkin düzenlemeler:

4734 Sayılı Kamu İhale Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrası - e bendi kapsamında çalıştırılan alt işveren işçilerinin kıdem tazminatları hesaplamaları:

Aralıksız çalışmış olmaları kaydıyla, alt işverene bağlı olarak çalışan işçilerin kıdem tazminatı, alt işverenin değişmesinden bağımsız olarak bir bütün olarak hesaplanacaktır. (madde 6)

Aynı alt işveren tarafından ve aynı iş sözleşmesi çerçevesinde ve fakat farklı kamu kurum ve kuruluşlarında çalıştırılmış olan işçilerin sözleşmelerinin, mülga 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesine göre kıdem tazminatı ödemesini gerektirecek şekilde sona ermiş olduğu hallerde toplam hizmet süresi esas alınacak ve kıdem tazminatı ödemesi çalıştırıldığı son kamu kurum veya kuruluşu tarafından ödenecektir. (madde 6)

Alt işverenle yaptığı iş sözleşmesi sona ermediği gibi alt işveren tarafından 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında bulunan idarelere ait iş yerleri dışında bir iş yerinde çalıştırılan ve bu şekilde çalıştırıldığı sırada iş sözleşmesi kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona eren işçinin kıdem tazminatı, işçinin yazılı talebi olduğu taktirde ödenebilecek. Şu halde kıdem tazminatı, kamuya ait iş yerlerinde geçen toplam hizmet süresi ile kamuya ait çalıştığı son iş yerindeki ücretinin yılları itibariyle asgari ücret artış oranları dikkate alınarak güncellenmiş miktarı üzerinden hesaplanarak, çalıştığı son kamu iş yeri tarafından ödenecektir. (madde 8)

Değişiklik getirilen kanun: 4857 Sayılı İş Kanunu - madde 112.

İş Yeri Bildirme

-Alt işverenlere ait iş yerlerine ilişkin iş müfettişlerince hazırlanan gerekçeli muvazaa raporlarına yapılacak itirazlarda süre 6 günden 30 güne çıkarılmıştır. İtiraza ilişkin dava süresi 4 ay olarak düzenlenmiş ve temyiz halinde Yargıtayın davayı en geç 6 ay içinde sonuçlandırılması hükme bağlanmıştır. (madde 1)

Değişiklik getirilen kanun: 4857 Sayılı İş Kanunu - madde 3.2

Alt İşveren - Toplu Sözleşme Yapma Teşviki

Toplu sözleşmeler, kamuda faaliyet gösteren alt işverenlerin yetkilendirmesi kaydıyla, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerin üyesi olduğu kamu işveren sendikalarından birisi tarafından 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümlerine göre yürütülür. Bu kapsamda sonuçlandırılan sözleşmelerde belirlenen ücret ve sosyal haklardan kaynaklanan bedel artışı kadar idarece fiyat farkı ödenir. (madde 13)

Değişiklik getirilen kanun: 4734 sayılı İhale Kanunu - madde 8.

Kamu İhalelerinde Yüklenme Süresi

Süreklilik arz eden işlerin ihalesindeki hizmet alımlarında yüklenme süresi üç yıla çıkarılmıştır. Bu sürenin kısaltılması ancak işin niteliğinden ya da süresinden kaynaklanan zorunlu hallerde ve gerekçe gösterilerek üst yöneticinin onayı şartına bağlı kılınmıştır. (madde 14)

Değişiklik getirilen kanun: 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi Kanunu - madde 28 /4.

Başka Görevlerde Çalıştırmama Yasağı

Kamuda alt işveren tarafından çalıştırılanlar, görevlendirildikleri hizmetler dışında başka görevlerde çalıştırılamayacaklar. Aksinin tespiti halinde idari para cezaları verilecektir. (madde 11)

Değişiklik getirilen kanun: 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu - ek madde 8.

Maden İşçilerine Yönelik Düzenlemeler

İşten çıkarılmalarda kıdem şartı aranmayacağı hükme bağlanmıştır (madde 2).

İş Kanununda sayılı zorunlu ve olağanüstü haller hariç, fazla çalışma yasağı getirilmiştir. Zorunlu ve olağanüstü hallerde yapılan fazla çalışmalarda işçiye verilecek olan saat başı ücret en az %100 artırımlı ödenecektir. (madde 4 - yürürlük tarihi 01.01.2015)

Haftalık çalışma süresi günlük 6 ve haftalık 36 saat ile sınırlandırılmıştır (madde 7 - yürürlük tarihi 01.01.2015).

Değişiklik getirilen kanun: 4857 Sayılı İş kanunu 18/1; 41/8 vd.; 63/1

Yıllık izin süreleri 4'er gün artırılmıştır. (madde 5)

Linyit ve Taşkömürü çıkaran yer altı işçilerine ödenecek ücret miktarı asgari ücretin iki katından az olamaz. (madde 9)

Maden sektöründe çalışan tüm işçiler için emeklilik yaşı '55'den '50'ye indirilmiştir. (madde 41)

Yer altı işçileri için hafta tatili, genel tatil, ulusal bayram, yıllık izin, sıhhi izin, eğitim, kurs ve iş öncesi ve sonrası hazırlık süreleri de yer altında çalışılmış gibi SGK'na bildirilerek yıpranmaya (fiili hizmet süresi zammına) dahil edilecektir. (madde 42)

Değişiklik getirilen kanun: 4857 İş Kanunu 53/4; 3213 Sayılı Maden Kanunu Ek madde (9); 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 28/6 ve 40.

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmeleri ile ilgili Düzenlemeler

İşveren sendikaları tüzüklerinde hüküm bulunması ve şartlarının genel kurul kararıyla belirlenmesi kaydıyla, işçilerin sigorta primlerinin işveren payının ödemelerinde kullanmak ve nakit mevcudunun % 25 ini aşmamak üzere dayanışma ve yardım fonu oluşturabilirler. (madde 19)

İşçi sendikasının toplu iş sözleşmesi yapma yetkisi bakımından 6536 sayılı kanunun 41 ve 43 ncü maddesindeki "iş kolunda en az yüzde üç üyeye sahip olma" şartı yüzde bire indirilmiştir. (madde 20-21)

Değişiklik getirilen kanun: 6536 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu madde 26, 41 ve 43.

İş sağlığı ve Güvenliği

İş yerlerinde çalışmakta olan çıraklar ve stajyerler, İş sağlığı ve Güvenliği Kanunu çerçevesinde hesaplanan işçi sayısına dahil edilmeyeceklerdir. (madde 16)

İş yeri hekimi haricinde çalıştırılması gereken diğer sağlık personelinin yalnızca 10 ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde çalıştırılması düzenlenmiştir. (madde 16)

Çalışanlar sağlık raporlarını, çalışan sayısına bakılmaksızın hizmet alınan veya görevlendirilen iş yeri hekiminden alabileceği gibi 10'dan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli iş yerleri çalışanları sağlık raporlarını kamu hizmet sunucularından veya aile hekimlerinden alabileceklerdir. (madde 17)

Değişiklik getirilen kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu madde 6 ve 15.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kapsamı Dışında Tutulanlar

Deniz yolu taşımacılığı yapan araçların seyrüsefer halleri (uluslararası antlaşmalar kapsamındaki mevzuata tabi olduğundan) iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin mevzuatın uygulama alanı dışında tutulmuştur. (madde 15)

Değişiklik getirilen kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu madde 2.

İşe İade Davası Nedeniyle Ödenen Primler ve İşsizlik Ödenekleri

İşsiz kaldığı dönemde işsizlik ödeneğinden faydalanıp, açmış olduğu işe iade davası sonucunda tekrar ücretleri ve primleri ödenenlerin, söz konusu ödemeler düşürülerek kalan tutarda işsizlik ödeneğinden yararlanabilmesi için "işe iade davası nedeniyle yatırılan primlerin son günü esas alınır ve işsizlik ödeneği hak sahipliği belirlenir ve işsiz geçen dönem için ödeme yapılır" hükmü düzenlenmiştir (madde 18). Bu düzenleme ile mükerrer ödemelerin önlenmesi hedeflenmektedir.

Değişiklik getirilen kanun: 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu madde 50/3.

Ev Hizmetlerinde Çalışanlara Yönelik Düzenlemeler

Aynı işverene bağlı olarak ev hizmetlerinde çalıştırılanlar bir ay içerisinde 10 günden az çalıştırıldıkları taktirde sadece kısa vadeli sigortalılıkları (%2 oranında iş kazası ve meslek hastalığı primi) çalıştıranlar tarafından ödenecektir. Bu şekilde ev hizmetleri çalıştıranda İş Kanunu kapsamında 'işveren' olarak sayılmayacaklardır.

Aynı işverene bağlı olarak 10 günden fazla ev hizmetinde çalışanlar, halen zorunlu sigortalılık kapsamında olup 6552 sayılı kanunla bir değişikliğe uğramamışlardır (madde 55).

Değişiklik getirilen kanun: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 

SGK ile İlgili Uyuşmazlıklarda Kuruma Müracaat Zorunluluğu

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile diğer sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklarda, hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talepleri hariç olmak üzere, dava açılmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat edilmesi zorunludur. Diğer kanunlarda öngörülen süreler saklı kalmak kaydıyla yapılan müracaata altmış gün içinde Kurumca cevap verilmezse talep reddedilmiş sayılır.

Kuruma karşı dava açılabilmesi için taleplerin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması şarttır. Kuruma başvuruda geçirilecek süre zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin hesaplanmasında dikkate alınmaz.

Hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talebi ile işveren aleyhine açılan davalarda, dava Kuruma resen ihbar edilir. İhbar üzerine davaya davalı yanında fer'î müdahil olarak katılan Kurum, yanında katıldığı taraf başvurmasa dâhi kanun yoluna başvurabilir. (madde 64)

Değişiklik getirilen kanun: 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu madde 7

Yabancıların Çalışma İznine Yönelik Düzenlemeler

4.4.2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu uyarınca uzun dönem ikamet iznine sahip olanlar veya Türkiye'de kesintisiz en az sekiz yıl ikamet izni ile kalmış olan veya en az sekiz yıl kanuni çalışması olan yabancılara, süresiz çalışma izni verilebilir (eski kanunda 6 yıl olan düzenleme şu halde 8 yıla çıkarılmış oluyor).

Süresiz çalışma izni verilen yabancılar, kanunda belirtilen uzun dönem ikamet iznin sağladığı haklardan yararlanacak. (madde 22)

Süresiz çalışma izinleri - süresiz ikamet izinleri gibi - harçtan muaf tutulacaktır (madde 23).

Değişiklik getirilen kanun: 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkındaki kanun 6; 492 sayılı Harçlar Kanunu 88/1

Yurt Dışında Yaşayan Vatandaşlara Yönelik Düzenlemeler

Türk vatandaşları ile doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin on sekiz yaşını doldurduktan sonra Türk vatandaşı olarak yurt dışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen süreleri, bu Kanunda belirtilen sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödenmemiş olması ve istekleri halinde, bu Kanun hükümlerine göre sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilir. (madde 28)

Türkiye ile arasında ikili sosyal güvenlik sözleşmesi bulunan ülkelerde yaşayan vatandaşların sigortalılık işlemlerinde esas alınacak süre - antlaşma metninde bu yönünde hüküm olması şartına bağlı olarak* - diğer ülkedeki ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilecektir. (madde 29)

Bu konularla ilgili dava açmış olanların, davadan feragat etmesi halinde, yargılama giderlerine hükmedilmez. (madde 30)

Değişiklik getirilen kanun: 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun madde 1 ve 5.

*İkili anlaşmada özel hüküm bulunan ülkelerden bazıları: Almanya, Hollanda, Fransa, Avusturya, Belçika, Arnavutluk, Azerbaycan, Gürcistan, Bosna Hersek, Hırvatistan, Kanada, Quebec, KKTC, Lüksemburg, Makedonya, Slovakya.

Yukarıdaki açıklamalarımız, konuya ilişkin genel bilgileri içermekte olup herhangi bir gerçek veya tüzel kişinin özel durumuna göre hazırlanmamıştır. Uzman görüş alınmadan ya da kanun metnine dayanmadan sadece yukarıdaki bilgilere göre hareket edilmemelidir. Yukarıdaki bilgilerin içeriğinden kaynaklanan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk kabul edilmez.

© 2014 CottGroup