Tevkifat Nedir? Tevkifatlı Fatura Nasıl Hesaplanır?

×

Tevkifat Türleri Nelerdir?

Tevkifat, uygulanma biçimine göre farklı türlere ayrılır:

Gelir Vergisi Tevkifatı

Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. maddesi kapsamında, belirli gelir unsurlarından yapılan kesintilerdir. Örnek olarak:

• Çalışanların maaşları üzerinden yapılan stopaj kesintisi
• Serbest meslek erbaplarına yapılan ödemeler
• Kira ödemeleri üzerinden yapılan gelir vergisi tevkifatı
• Çiftçilerden satın alınan tarım ürünleri üzerinden yapılan kesintiler

KDV Tevkifatı

KDV tevkifatı, bazı mal ve hizmet alımlarında, KDV'nin tamamının veya belirli bir kısmının alıcı tarafından doğrudan vergi dairesine ödenmesi anlamına gelir. Bu yöntem, vergi kaçakçılığını önlemek ve vergi tahsilatını güvence altına almak amacıyla uygulanır.

Satır Bazlı Tevkifat Nedir?

Satır bazlı tevkifat, bir faturada yer alan her bir mal veya hizmet kaleminin tevkifata tabi olup olmadığının ayrı ayrı değerlendirilerek, yalnızca ilgili satıra tevkifat uygulanmasıdır. Bu yöntem, karışık içerikli (bir kısmı tevkifata tabi, bir kısmı olmayan) faturalar için büyük önem taşır.

Örneğin, aynı faturada hem danışmanlık hizmeti (tevkifata tabi) hem de kırtasiye malzemesi (tevkifata tabi olmayan) bulunuyorsa, sadece danışmanlık hizmeti satırına tevkifat uygulanır. Bu hem alıcı hem de satıcı açısından doğru KDV hesaplaması ve beyanı açısından önemlidir.

E-Fatura sisteminde satır bazlı tevkifat alanları mevcuttur. Tevkifat oranları her satıra özel girilmekte ve buna göre KDV dağılımı hesaplanmaktadır. Bu da beyanların ve muhasebe kayıtlarının daha şeffaf ve doğru olmasını sağlar.

Tevkifat türleri ayrıca aşağıdaki kategorilere ayrılır:

Tam Tevkifat

Verginin tamamının alıcı tarafından kesilerek doğrudan vergi dairesine ödenmesidir. Özellikle yurt dışına yapılan ödemelerde sıkça uygulanır.

Tam tevkifat uygulanan başlıca hizmetler şunlardır:

• Yurt Dışından Alınan Hizmetler: Türkiye'de ikametgâhı, iş yeri, kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmayan kişilerden alınan danışmanlık, denetim, mühendislik gibi hizmetler tam tevkifata tabidir.
• Serbest Meslek Faaliyetleri: Telif haklarına konu olan teslim ve hizmetler kapsamında, serbest meslek erbaplarının sunduğu hizmetler tam tevkifat kapsamında değerlendirilir.
• Reklam Hizmetleri: Reklam verme işlemleri, alıcı tarafından tam tevkifat uygulanarak beyan edilir.
• Kiralama İşlemleri

Kısmi Tevkifat

Verginin bir kısmının satıcı, diğer kısmının alıcı tarafından beyan edilerek ödenmesidir. KDV tevkifatı genellikle kısmi tevkifat şeklinde uygulanır.

Tevkifat Uygulanabilecek İşlemler (Hizmetler) Nelerdir?

Kısmi tevkifat uygulanan başlıca hizmetler ve tevkifat oranları şu şekildedir:

Bu oranlar ilgili mevzuata göre değişiklik gösterebilir, bu yüzden güncel oranlar için GİB tarafından yayımlanan tebliğlerin takip edilmesi gerekmektedir.

Tevkifat Sınırı 2025

2025 yılı için KDV tevkifatı alt sınırı, KDV dahil 9.900 TL olarak belirlenmiştir. Bu tutarın altındaki işlemler için tevkifat uygulanmaz. Bu düzenleme, 10 Şubat 2024 tarihli ve 32456 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 50 Seri No.lu Katma Değer Vergisi (KDV) Genel Uygulama Tebliği'nde yapılan değişiklikle ve 1 Ocak 2025 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir.

Tevkifatlı Fatura Nedir?

Tevkifatlı fatura, tevkifat uygulamasına tabi tutulan işlemler için düzenlenen özel bir faturadır. Bu faturada, KDV tutarının ne kadarının alıcı tarafından ödeneceği ne kadarının satıcı tarafından karşılanacağı açıkça belirtilir.

Özellikle kamu kurumları, belediyeler ve büyük işletmeler tarafından alınan hizmetlerde KDV tevkifatı uygulandığından, bu tür faturaların düzenlenmesi yaygın bir uygulamadır. Tevkifatlı faturalar, taraflar arasında vergi sorumluluğunu paylaştırarak mali riskleri azaltmaya yardımcı olur.

Tevkifatlı Fatura Hesaplama Örneği

• Mal/Hizmet Bedeli: 10.000 TL
• KDV Oranı: %18
• Hesaplanan KDV: 10.000 TL x %18 = 1.800 TL
• Tevkifat Oranı: 7/10
• Tevkif Edilecek KDV: 1.800 TL x 7/10 = 1.260 TL
• Satıcıya Ödenecek KDV: 1.800 TL - 1.260 TL = 540 TL
• Toplam Ödenecek Tutar: 10.540 TL

Bu durumda:

• Alıcı, 1.260 TL KDV'yi doğrudan vergi dairesine öder.
• Satıcı, sadece 540 TL KDV tahsil eder.
• Muhasebe kaydı hem alıcı hem de satıcı tarafından ilgili dönem KDV beyannamesine dâhil edilmelidir.

Başka bir örnek:

• Hizmet Bedeli: 50.000 TL
• KDV Oranı: %18 → 50.000 TL x 18% = 9.000 TL
• Tevkifat Oranı: 9/10 → 9.000 TL x 9/10 = 8.100 TL (tevkif edilecek KDV)
• Satıcıya Ödenecek KDV: 9.000 TL - 8.100 TL = 900 TL
• Toplam Ödenecek Tutar: 50.900 TL

Bu durumda alıcı, 8.100 TL KDV'yi vergi dairesine kendi adına yatırır.

Tevkifatlı Fatura İadesi Nasıl Yapılır?

Tevkifatlı faturaların iadesinde aşağıdaki kurallara dikkat edilmelidir:

• İade faturası düzenlenirken, fatura tipi olarak 'İADE' seçilmelidir.
• KDV Uygulama Genel Tebliği'nde belirtilen belge düzenine uygun şekilde fatura oluşturulmalıdır.
• Tevkifatlı faturanın iadesi, yalnızca tevkifat uygulanmamış kısım üzerinden yapılabilir.

Bu kapsamda, e-Fatura Portalı üzerinde manuel olarak fatura düzenlemek, sistemin izin verdiği sınırlamalar nedeniyle mümkün olmayabilir. Bu durumda, KDV tevkifatlı fatura iadesi işleminizi teknik olarak doğru şekilde gerçekleştirebilmek için, yeni versiyona uyumlu yazılım sisteminiz üzerinden faturayı düzenleyip, ardından portala yüklemeniz önerilir. Eğer entegrasyon ya da özel entegrasyon yöntemi kullanıyorsanız, bu düzenlemeleri yazılım üzerinden kolaylıkla yapabilir ve iade işlemini hatasız şekilde tamamlayabilirsiniz.

Kimlerin Tevkifat Zorunluluğu Bulunmaktadır?

Tevkifat, vergi sorumluluğunun alıcı ve satıcı arasında paylaştırıldığı bir uygulamadır. Türkiye'de Katma Değer Vergisi (KDV) tevkifatı yapma yükümlülüğü, belirli kişi ve kurumlar için geçerlidir. Bu yükümlüler, KDV Genel Uygulama Tebliği ve ilgili mevzuatlar çerçevesinde belirlenmiştir.

• KDV Mükellefleri
• 5018 sayılı Kanun'a ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar:
• Genel bütçeli idareler (örneğin, bakanlıklar)
• Özel bütçeli idareler (örneğin, üniversiteler)
• Düzenleyici ve denetleyici kurumlar (örneğin, Sermaye Piyasası Kurulu)
• Sosyal güvenlik kurumları
• İl özel idareleri ve belediyeler
• Kanunla veya Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle kurulan kamu kurum ve kuruluşları
• Döner sermayeli kuruluşlar
• Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları
• Bankalar, sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri
• Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları
• Kalkınma ajansları

Sonuç

Tevkifat, vergi tahsilatını güvence altına alan, alıcı ve satıcılar arasında vergi yükünü düzenleyen önemli bir uygulamadır. Güncel mevzuata uyum sağlamak için GİB'in güncel düzenlemeleri takip edilmelidir.