19 Kasım 2024
Mazeret İzni Nedir? Mazeret İzni Kaç Gün?
×
Mazeret İzni Nedir?
Mazeret izni, çalışanların hayatlarında ortaya çıkabilecek bazı özel durumlarda işlerinden kısa bir süreliğine ayrılmalarına olanak tanıyan yasal bir izindir. Mazeret izni, çalışanların sosyal yaşam dengelerini koruyarak işlerini aksatmamaları için geliştirilmiş bir haktır. Türkiye'de bu izin, 4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde belirlenmiştir.
Mazeret İzni Hangi Durumlarda Kullanılır?
Mazeret izni; evlilik, doğum sonrası babalık, birinci derece yakının vefatı ve evlat edinme gibi özel durumlar nedeniyle çalışanlara belirli bir süreyle işten ayrılma hakkı tanır. Mazeret izinleri, çalışanların mağduriyet yaşamadan zorunlu ihtiyaçlarını karşılamalarına olanak sağlar. Bu izinler, yıllık izin haklarından bağımsızdır ve genellikle olayın gerçekleştiği tarih itibarıyla kullanılmalıdır. İşverenin bu izin taleplerini yasal düzenlemeler çerçevesinde karşılaması zorunludur.
Mazeret İzni Kaç Gün?
Mazeret izni süresi, iznin gerekçesine göre değişiklik gösterir. 4857 sayılı İş Kanunu'na göre belirlenen mazeret izinleri şöyledir:
Özel Sektör Mazeret İzni
Çalışanlar, Kanun'da belirtilen özel durumlarda işverenden onay almaksızın mazeret izni kullanabilir. Bununla birlikte, bazı iş sözleşmelerinde, işverenin çalışanlara ek izin hakları tanıması da mümkündür. Örneğin, bazı şirketler çalışanlarına özel durumlarda ek ücretli izin günleri sunabilir.
İş Kanunu'nun "Mazeret İzni" başlıklı Ek Madde 2'de "– (Ek: 4/4/2015-6645/35 md.) "İşçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün ücretli izin verilir. İşçilerin en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde on güne kadar ücretli izin verilir."
olarak belirtilmiştir.
Mazeret İzni Tablosu
| Mazeret İzni Türü | Süre | Açıklama |
|---|---|---|
| Evlilik İzni | 3 gün | Çalışanın kendi evliliği durumunda kullanılır. |
| Evlat Edinme | 3 gün | Çalışanın evlat edinmesi durumunda kullanılır. |
| Birinci Derece Yakının Vefatı | 3 gün | Ana, baba, eş, kardeş veya çocuğun vefatı durumunda kullanılır. |
| Babalık İzni (Eşin Doğum Yapması) | 5 gün | Çalışanın eşinin doğum yapması durumunda kullanılır. |
| Engelli veya Süreğen Hasta Çocuğa Refakat İzni | 10 gün | En az %70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve sadece bir ebeveyn tarafından, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde kullanılır. |
*4857 Sayılı İş Kanunu Kapsamında Mazeret İzinleri
Mazeret İzni Nasıl Alınır?
Mazeret izni almak için izlenecek süreç aşağıdaki gibidir:
- İşverene Başvuru Yapılması: Çalışan, mazeret gerekçesini belirterek işverene başvuruda bulunur. Başvuru yazılı veyahut sözlü yapılabilir. İleride çıkabilecek hukuki ihtilafların önüne geçmek maksadıyla başvurunun yazılı yapılması ve mazeret gerekçesinde ispata yarar belgelerin ibraz edilmesi yerinde olacaktır. (Evlilik Cüzdanı, Ölüm Belgesi, Doğum Belgesi v.b.)
- Onay Süreci: İşveren, mazeret iznini İş Kanunu kapsamında onaylar. Bu iznin kullanımı, işverenin inisiyatifine bağlı olmaksızın yasal bir hak olarak tanımlanmıştır.
Mazeret izni dilekçesiyle izin talep edilen sürelerin kaydedilmesi, çalışan ve işveren arasındaki iş ilişkilerini güvence altına alır.
Mazeret İzni Yıllık İzinden Düşer mi?
4857 sayılı İş Kanunu'na göre mazeret izinleri yıllık izin haklarından bağımsız olarak ele alınır. Bu durum, çalışanın mazeret izinlerini kullanırken yıllık izin hakkından herhangi bir kayıp yaşamamasını sağlar. Örneğin; evlilik, doğum veya birinci derece yakının vefatı gibi durumlar için verilen izinler, çalışanın yıllık izninden düşmez.
Ancak bazı iş yerlerinde işveren inisiyatifi veya iş sözleşmesindeki özel düzenlemelere bağlı olarak Kanunun öngördüğü mazeret izinleri dışında verilen sürelerin yıllık izinden düşmesi söz konusu olabilir. Bu nedenle çalışanların iş sözleşmelerini dikkatlice incelemeleri önerilir.
Mazeret İzni Ücretli mi?
Mazeret izni, yasal olarak ücretli izin kategorisinde değerlendirilir. Yani çalışanlar, mazeret izni süresince maaşlarını tam olarak almaya devam eder. Örneğin, evlilik, doğum sonrası babalık, birinci derece yakının vefatı veya evlat edinme gibi durumlarda kullanılan mazeret izinleri, kanunla güvence altına alınmış ücretli izinlerdir. İşveren, bu izinlerin kullanılmasını engelleyemeyeceği gibi, izin süresi boyunca çalışanın maaşından herhangi bir kesinti yapamaz. Bu düzenleme, çalışanların özel yaşamlarındaki kritik anlarda iş kaygısı yaşamadan gerekli sorumluluklarını yerine getirmelerine olanak tanır. Ancak, Kanun kapsamına girmeyen diğer durumlarda kullanılan mazeret izinleri, iş sözleşmesi veya işverenin inisiyatifine bağlı olarak ücretli veya ücretsiz izin kapsamına girebilir.
Sık Sorulan Sorular
Doğum izni mazeret izni midir?
Hayır, doğum izni, İş Kanunu'nda ayrı bir başlık altında düzenlenen ve daha uzun süreli bir izin türüdür. Ancak eşinin doğumu nedeniyle verilen 5 (beş) günlük babalık izni mazeret izni kapsamındadır.
Mazeret izinleri devredilebilir mi?
Hayır, mazeret izinleri, belirli olaylar için ve olayın gerçekleştiği dönemde kullanılır. Geçmişe yönelik devredilmesi söz konusu değildir.
Çalışan mazeret izni hakkını kullanmazsa, bu hak saklı kalır mı?
Hayır, mazeret izni belirli bir olayla sınırlıdır ve olay gerçekleştiği zaman kullanılması gerekir.
Ek bilgiye ihtiyaç duymanız hâlinde bizimle iletişime geçiniz.
Bilgilendirme Metni!
