Asgari Ücret Nedir? Asgari Ücret Ne Kadar (2025)?

×

Asgari Ücret Nedir?

Asgari ücret, işçilere normal bir çalışma günü karşılığında ödenen ve işçinin; gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek miktarda belirlenen ücrettir. Başka bir ifadeyle, çalışanların temel ihtiyaçlarını karşılayabilecek düzeyde tespit edilen ve bir işçiye yasal olarak ödenebilecek en düşük ücrettir. Asgari ücret, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 39. maddesi gereği "Asgari Ücret Tespit Komisyonu" tarafından en geç iki yılda bir belirlenebilir ancak uygulamada yılda en az bir kez belirlenmektedir. Tanımı ve işleyişi, sadece çalışanın gelirini değil, aynı zamanda sosyal güvenlik primlerinden vergi uygulamalarına kadar pek çok alanı etkiler. Bu nedenle işverenlerin belirlenen tutarın altında ödeme yapmaları yasaktır ve yaptırımlara tabidir. Asgari ücreti ödemeyen veya eksik ödeyen işveren hakkında her bir işçi ve her ay için 2.179 TL idari para cezası uygulanmaktadır.

Asgari Ücret 2025

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, asgari ücret 2025 yılı için ve 1 Ocak 2025 itibarıyla aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

• Günlük Brüt Ücret: 866,85 TL
• Brüt Aylık Ücret: 26.005,50 TL
• Net Aylık Ücret: 22.104,67 TL

Enflasyon oranları ve çalışanların satın alma gücünün korunması amacıyla 2025 asgari ücret zam oranı "%30" ile uygulamaya konulmuştur.

Asgari Ücret Nasıl Belirlenir?

Asgari ücret, tüm işkollarını kapsayacak şekilde belirlenmekte olup, esas itibarıyla bir günlük olarak belirlenir. Ücretin aylık, haftalık, saatlik, parça başına ya da yapılan işin tutarına göre ödenmesi durumlarında ise, bu esas dikkate alınarak gerekli uyarlamalar yapılmaktadır.

Asgari ücret hesaplama, brüt tutardan başlar ve çeşitli yasal kesintiler düşüldükten sonra çalışanın eline geçen net ücrete ulaşılır. Bu kesintiler arasında en önemlileri SGK işçi primi (%14), işsizlik sigortası primi (%1) ve varsa gelir ve damga vergisidir. Ancak 2022 yılı itibarıyla yürürlüğe giren düzenleme ile asgari ücrete isabet eden gelir ve damga vergisi kaldırılmış, bu sayede çalışanın net geliri artırılmıştır.

2025 yılı itibarıyla yürürlükte olan asgari ücret üzerinden yapılan standart hesaplama şöyledir:

• Günlük brüt ücret: 866,85 TL
• Aylık brüt ücret: 26.005,50 TL
• SGK işçi primi (%14): 3.640,77 TL
• İşsizlik sigortası primi (%1): 260,06 TL
• Gelir vergisi: 0 TL (muafiyet kapsamında)
• Damga vergisi: 0 TL (muafiyet kapsamında)

Bu kesintilerin ardından çalışanın eline geçen net ücret: 22.104,67 TL olarak hesaplanır.

Buradaki önemli husus, asgari ücret gelir vergisi istisnasının yalnızca asgari ücret düzeyinde gelir elde eden çalışanlar için geçerli olmasıdır. Daha yüksek maaş alan çalışanlarda, yalnızca asgari ücret kadar olan kısım vergiden muaf tutulur; kalan tutar için vergi hesaplaması devam eder.

2025 gelir vergisi dilimleri hakkında detaylı bilgi almak için tıklayınız.

Asgari Ücretin Brüt ve Net Ayrımı

İş sözleşmelerinde sıklıkla karşılaşılan brüt ücret ve net ücret kavramları, işçi ve işveren ilişkilerinde doğru anlaşılması gereken temel kavramlardandır. Brüt ücret; SGK primleri, işsizlik sigortası ve vergiler dâhil olmak üzere işverenin çalışana tahakkuk ettirdiği toplam ücrettir. Net ücret ise bu kesintiler düşüldükten sonra çalışanın eline geçen gerçek miktarı ifade eder.

2025 yılında yürürlükteki asgari ücret örneği üzerinden ifade etmek gerekirse:

• Brüt maaş: 26.005,50 TL
• Net maaş: 22.104,67 TL

Bu fark, vergi muafiyetleri ve kesintilerle şekillenir. Özellikle işverenle yapılan ücret pazarlıklarında hangi ücretin esas alındığı, bordro hesaplamalarında önemli rol oynar. Yanlış anlaşılmaları önlemek için, iş sözleşmelerinde bu ayrımın açıkça belirtilmesi önemlidir.

Asgari Ücretin İşverene Maliyeti Nedir?

Bir çalışana ödenen asgari ücret yalnızca işçinin eline geçen net tutarı değil, aynı zamanda işverenin SGK ve işsizlik sigortası primleriyle birlikte toplam maliyetini de ifade eder. İşveren açısından bu maliyetin doğru hesaplanması, şirketin bordro bütçesi, personel planlaması ve yıllık mali yük analizleri açısından kritik öneme sahiptir.

2025 yılı itibarıyla bir işçinin işverene maliyeti şu şekilde hesaplanır:

• Brüt ücret: 26.005,50 TL
• SGK işveren primi (%16,75): 4.355,92 TL
• İşveren işsizlik sigortası primi (%2): 520,11 TL
• Toplam maliyet: 30.881,53 TL
• Toplam Maliyet (Teşviksiz): 31.921,75 TL

Ancak burada önemli bir unsur da SGK teşvikleridir. 5510 sayılı Kanun'un 81. maddesi kapsamında işverenler 4 puanlık prim indirimi teşvikinden yararlanabiliyorsa, özel sektör işverenlerince ödenmesi gereken, sigortalıların prime esas kazanç üzerinden hesaplanan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları işveren hissesinin 4 puanlık kısmı Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından karşılanmaktadır. İmalat sektöründe faaliyet gösteren iş yerleri için indirim oranı 2026 yılı sonuna kadar 5 puan olarak uygulanmaktadır.

Bu teşvikten faydalanabilmenin şartları arasında; sigorta primlerinin yasal süresinde ödenmesi, kayıt dışı işçi çalıştırılmaması, vergi ve SGK borcunun bulunmaması gibi kriterler yer alır. Bu nedenle her işverenin kendi durumuna özel olarak maliyet analizini yapması ve SGK teşvik takibini profesyonel şekilde yürütmesi büyük avantaj sağlar.

Ayrıca, birden fazla çalışan istihdam eden KOBİ'ler için asgari ücretteki her artış, toplam bordro yükünü ciddi ölçüde artırır. Bu yüzden yıllık maaş artış planlamalarının sadece net ücret bazında değil, işveren maliyeti üzerinden yapılması önem arz eder.

*Hesaplamalar 4 puanlık orana göre yapılmıştır.

*Gerekli şartları sağlamayan işverenler için, SGK primi işveren payı %20,75'tir. Bu durumda işveren maliyeti 31.921,75 TL olacaktır.

Asgari Ücret Tespit Komisyonu Nasıl Çalışır?

Türkiye'de asgari ücretin yasal zeminde belirlenmesinden sorumlu organ, Asgari Ücret Tespit Komisyonudur. Bu komisyonun yapısı, işçi ve işveren temsilcilerinin yanı sıra devletin de dâhil olduğu üçlü bir yapıdadır ve düzenlemeler 4857 sayılı İş Kanunu'nun 39. maddesi ile Asgari Ücret Yönetmeliği çerçevesinde yürütülür.

Komisyon 15 üyeden oluşur:

Komisyon; Bakanlığın tespit edeceği üyelerden birinin başkanlığında;

• Bakanlık Çalışma Genel Müdürü veya yardımcısı,
• Bakanlık İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü veya yardımcısı,
• Devlet İstatistik Enstitüsü Ekonomik İstatistikler Dairesi Başkanı veya yardımcısı, (İşgücü, Hizmetler, Fiyat İstatistikleri ve İndeksler Dairesi Başkanlığı)
• Hazine Müsteşarlığı temsilcisi,
• Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığından konu ile ilgili dairenin başkanı veya yetki vereceği bir görevli,
• Bünyesinde en çok işçiyi bulunduran en üst işçi kuruluşunun değişik işkolları için seçeceği beş temsilci,
• Bünyesinde en çok işvereni bulunduran işveren kuruluşunun değişik işkolları için seçeceği beş temsilciden,

kurulur.

Komisyon genellikle Aralık ayında toplanarak bir sonraki yıl için geçerli olacak asgari ücreti belirler. Ancak yüksek enflasyon dönemlerinde yıl ortasında ikinci bir zam yapılması gündeme gelebilir, nitekim bu uygulamaya son yıllarda sıkça başvurulmuştur.

Toplantılar genellikle birkaç tur hâlinde yapılır. Her turda, taraflar ekonomik göstergeler, geçim endeksleri, açlık ve yoksulluk sınırları, TÜİK'in verileri, işverenin maliyet yükü ve işçinin alım gücü gibi parametreleri değerlendirerek tekliflerini sunar.

Sonuç olarak Komisyon, en az on üyenin katılımı ile toplanır ve oylarının çoğunluğu ile yeni asgari ücret belirlenir ve Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girer.

Komisyonun kararları aynı zamanda, işsizlik maaşı, kıdem tazminatı tavanı, idari para cezaları ve sosyal yardımlar gibi birçok sosyal ve ekonomik alanı doğrudan etkilediği için yalnızca ücret belirleme işlevinin ötesinde makro ekonomik bir etkiye sahiptir.

Asgari Ücret Gelir Vergisi ve Damga Vergisi Muafiyeti

2022 yılı itibarıyla hayata geçirilen en önemli düzenlemelerden biri, asgari ücretin vergi dışı bırakılması olmuştur. Bu uygulama hem çalışanların net maaşını artırmış hem de işverenlerin bordro uygulamalarında yeni bir dönemi başlatmıştır. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 23. maddesine eklenen hükümler doğrultusunda, asgari ücrete isabet eden gelir vergisi ve Damga Vergisi Kanunu'nun ekli (1) sayılı tablosunda yapılan düzenleme ile damga vergisi istisnası getirilmiştir.

Bu kapsamda:

1. Gelir Vergisi Muafiyeti: Asgari ücret düzeyindeki gelir, gelir vergisinden istisna tutulmuştur. Bu yalnızca asgari ücretle çalışanları değil, daha yüksek ücretle çalışanları da ilgilendirir. Çünkü yüksek maaş alan kişilerde de sadece asgari ücrete denk gelen kısım vergiden muaf tutulur.
2. Damga Vergisi Muafiyeti: Asgari ücretin tamamına karşılık gelen sözleşmelerde damga vergisi tahsil edilmemektedir. Böylece işveren açısından damga vergisi yükü ortadan kalkmıştır.

Bu vergi muafiyetleri, çalışanların net gelirini artırmakla kalmayıp, aynı zamanda devletin vergi politikalarında ücretlilere yönelik sosyal adaleti güçlendirme yönünde bir refleks geliştirdiğini de göstermektedir. Ancak dikkat edilmesi gereken önemli bir husus şudur: Asgari ücretin üzerinde maaş alan bir çalışanın toplam kazancında asgari ücret kadar kısmı için vergi muafiyeti uygulanırken, geri kalan tutar vergiye tabi olur. Bu ayrımın bordroda net bir şekilde gösterilmesi şeffaflık açısından önemlidir.

SGK Primi, İşsizlik Sigortası ve Bordro Etkisi

Asgari ücretin belirlenmesi, yalnızca işçinin maaşını değil; aynı zamanda SGK prim matrahı, işsizlik sigortası kesintileri, kıdem tazminatı hesaplama, doğum ve askerlik borçlanması, emekli maaşı ve hatta idari para cezalarının alt ve üst sınırlarını doğrudan etkiler. Bu nedenle asgari ücret, bordro sistemlerinin merkezinde yer alan bir referans değer niteliğindedir.

2025 yılı itibarıyla brüt asgari ücret üzerinden yapılan yasal kesintiler şunlardır:

• SGK İşçi Primi (%14): Çalışanın sosyal güvenlik sistemine katkı payıdır. Emeklilik, sağlık ve kısa vadeli sigorta kollarını kapsar.
• İşsizlik Sigortası İşçi Payı (%1): İşçinin işsiz kaldığında faydalanacağı işsizlik ödeneği sistemine katkısıdır.
• SGK İşveren Primi (%20,75): İşveren tarafından ödenen uzun vadeli sigorta kollarına ait primlerdir. Ayrıca teşvik uygulaması varsa bu oran %5 indirimle %15,75'e kadar düşebilir.
• İşsizlik Sigortası İşveren Payı (%2): İşverenin ödediği işsizlik sigortası katkısıdır.

Bu oranlar doğrultusunda, asgari ücret üzerinden yapılan bordro düzenlemelerinde brüt ücretin yaklaşık %15'i çalışan kesintileri, %17,75'i ise işveren yükü olarak sisteme yansır.

Bordroda Asgari Ücretin Etkileri

Asgari ücret aynı zamanda kıdem tazminatı tavanı, SGK idari para cezaları, engelli çalışan destekleri, doğum ve askerlik borçlanmaları, hizmet borçlanmaları, SGK teşvik limitleri, burs ve sosyal yardım kıstasları gibi birçok uygulamada baz alınan kriterdir. Bu yönüyle yalnızca maaş belirleme aracı değil, sosyal güvenlik sisteminin temel taşı olarak değerlendirilmelidir.

Yıllara Göre Asgari Ücret Tutarları (2014–2025)

Notlar:

• 2016 yılı itibarıyla asgari ücret, yıl boyunca tek bir tutar olarak uygulanmaya başlanmıştır.
• 2022 ve 2023 yıllarında, yüksek enflasyon nedeniyle yıl içinde iki kez asgari ücret zammı yapılmıştır.
• 2022 yılı itibarıyla asgari ücrete isabet eden gelir vergisi ve damga vergisi kaldırılmış, bu sayede çalışanların net geliri artırılmıştır.

Bu tablo, asgari ücretin yıllar içindeki değişimini ve ekonomik koşullara bağlı olarak nasıl şekillendiğini göstermektedir. Özellikle son yıllarda yaşanan yüksek enflasyon ve ekonomik dalgalanmalar, asgari ücretteki artışların daha sık ve yüksek oranlarda yapılmasına neden olmuştur.

Asgari Ücretin Ekonomik ve Sosyal Etkileri

Asgari ücret artışları, sadece çalışanların gelirini etkilemez. Aynı zamanda şu alanlarda güçlü etkilere sahiptir:

• Enflasyon Dinamikleri: Asgari ücret zammı, özellikle hizmet sektöründe tüketim fiyatlarını doğrudan etkileyebilir; bu sebeple zam oranı belirleme sürecinde enflasyonun da göz önünde bulundurulması gerekir.
• İstihdam Maliyetleri: İşverenin bordroya eklediği SGK primleri ve işçilik giderleri, KOBİ'lerin ve istihdama yeni geçiş yapan kişilerin iş yerlerine maliyet yükü ekler. Bu durum, ücret planlama stratejilerinin daha dikkatli yapılmasını gerektirir.
• Bordro Şeffaflığı: Net ve brüt değerlerin ayrımı, işçinin gelir beklentisini gerçekleştirme açısından kritik önem taşır. Bu nedenle bordro üzerindeki şeffaflık, çalışan memnuniyeti ve işveren güvenliği açısından vazgeçilmezdir.
• Sosyal Politika Hedefi: Asgari ücret, aynı zamanda yoksulluk sınırının bir göstergesidir. Sosyal destek programları, çocuk ödemeleri ve ev yardımları gibi mali desteklerde bu değer esas alınır. Dolayısıyla asgari ücretin tutarlı belirlenmesi doğrudan sosyal refahı etkiler.

Sonuç

2025 yılı asgari ücreti, brüt olarak 26.005,50 TL, net olarak 22.104,67 TL olup işveren yükü teşvikle birlikte yaklaşık 30.881,53 TL'ye tekabül etmektedir. Bu tutarlar; bordro planlamasında, sosyal güvenlik analizlerinde ve vergi stratejilerinde kritik bir referans değeri taşır. Asgari ücret hem çalışanların geçim gücünü korumada sosyal bir araç, hem de işverenlerin bağlı olduğu yasal maliyetlerin temel parametresidir.

• Asgari ücret artışları, ekonomik krizle doğrudan bağlantılıdır. 2025'te %30'luk artış bu refleksin bir sonucudur.
• İşverenler bu değişimlere hazırlanmalı; bordro yazılımı ve SGK teşviki planları gibi alanlarda sistem güncellemelerine gitmelidir.
• İş Kanunu ve asgari ücretle ilgili yasal yükümlülükler (4857/39, 5510/81, VUK damga vergisi hükümleri) sürekli takip edilmelidir.
• Bugünün işgücü piyasasında, asgari ücrete yaklaşan diğer ücret seviyeleri de yasal sınır yeniden yapılandırmalarına neden olabilir; bu da alt-orta gelir gruplarını doğrudan etkiler.