Ücretsiz İzin Nedir? Ücretsiz İzin Nasıl Alınır?

×

Türk İş Kanunu, işçi ve işveren hakları ile yükümlülüklerini detaylı bir şekilde düzenleyen kapsamlı hükümler sunar. Bu bağlamda, ücretsiz izin süreci, işverenin onayı ve belirli koşullar altında uygulanabilir. Peki, ücretsiz izin nedir, ücretsiz izin şartları nelerdir ve bu süreçte çalışanların hakları nelerdir? sorularını sizler için cevapladık.

Ücretsiz İzin Şartları Nelerdir?

Ücretsiz izin almak için belirli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu şartlar:

• Tarafların Onayı: Ücretsiz izin uygulamasının işçi ve işveren taraflarınca kabul edilmesi gerekmektedir.
• Yazılı Beyan: Kanun'da ücretsiz iznin uygulama ve talep şekline ilişkin doğrudan bir düzenleme olmamasına karşın ücret ve iş görme unsurları, çalışma koşullarının esaslı unsurlarından olması nedeniyle 4857 sayılı İş Kanunu’nun 22’nci maddesi kapsamında bildirimlerin yazılı yapılması gerektiği değerlendirilmektedir. Yazılı beyan, hem işveren hem de çalışanın haklarını korumaktadır.
• İzin Süresi ve Sebebi: İzin süresi ve nedeni, iş sözleşmesinde belirtilen hükümlerle belirlenir ve işveren ile çalışanın karşılıklı anlaşması ile netleştirilmelidir.
• Kanuni Güvenceler: Bazı durumlarda ücretsiz izin hakkı Kanun tarafından güvence altına alınmıştır. Örneğin, analık izni sonrası ücretsiz izin hakkı.

Ücretsiz İzin Süresi Ne Kadar?

Ücretsiz izin süreleri, çalışanın talebi ve işverenin onayı ile belirlenir ve çeşitli durumlara göre farklılık gösterebilir. Aşağıda, Türk İş Kanunu kapsamında ücretsiz izin sürelerine ilişkin detaylı açıklamalar bulunmaktadır:

1. Genel Ücretsiz İzin

Ücretsiz izin süresi, çalışan ve işverenin karşılıklı mutabakatı ile belirlenir. Türk İş Kanunu, bu konuda belirli bir süre sınırı getirmemiştir, dolayısıyla bu süre tamamen tarafların anlaşmasına bağlıdır.

2. Doğum ve Analık İzni

4857 sayılı İş Kanunu'nun 74. maddesine göre, kadın çalışanlar doğumdan önce 8 hafta ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta ücretli izin hakkına sahiptir. Çoğul gebelik durumunda doğumdan önceki izin süresine 2 hafta eklenir. Kadın çalışan, doğum sonrası 8 haftalık ücretli izin süresinin tamamlanmasından sonra, isteği hâlinde 6 aya kadar ücretsiz izin alabilir. Bu süre, doğum sonrası ücretli izin süresine eklenir ve yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.

3. Evlat Edinme

3 yaşını doldurmamış bir çocuğu evlat edinen kadın veya erkek çalışan, talep etmeleri hâlinde 8 hafta ücretli izin ve ardından 6 aya kadar ücretsiz izin hakkına sahiptir.

4. Askerlik ve Eğitim

İş Kanunu'nda askere giden çalışanlar için özel bir ücretsiz izin süresi belirlenmemiştir. İş sözleşmesi askıya alınarak askerlik süresince çalışanın iş akdi feshedilemez ve askerlik dönüşü çalışanın işe geri alınması gerekmektedir.

Çalışanların eğitim amaçlı ücretsiz izin talepleri işverenin onayına bağlıdır ve bu süre çalışan ve işveren arasında belirlenir.

5. Hastalık Nedenleri

Çalışanın uzun süreli bir hastalığa yakalanması durumunda, sağlık raporları ile belgelenmesi koşuluyla işveren çalışana ücretsiz izin verebilir. Bu sürenin uzunluğu hastalığın süresi ve işverenin takdirine bağlıdır.

6. Diğer Özel Durumlar

Doğal afetler veya zorlayıcı sebepler nedeniyle çalışanın ücretsiz izin talep etmesi durumunda, bu süre işverenin onayı ve iş yerinin durumu doğrultusunda belirlenir.

Ücretsiz İzin Kıdem Tazminatına Dâhil Edilir mi?

Ücretsiz izin süresi, kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmaz. Kıdem tazminatı, çalışanın fiili çalışma süresi üzerinden hesaplanır ve ücretsiz izin süreleri bu hesaba dahil edilmez. Ancak, ücretsiz izin süresi iş sözleşmesinin askıya alınması anlamına geldiği için, çalışanın iş akdi devam eder ve ücretsiz izin sonrası işine dönebilir. Kıdem tazminatının doğru hesaplanması ve yasal hakların korunması açısından, hem çalışan hem de işverenin bu konuda dikkatli olmaları ve gerekli durumlarda uzman görüşü almaları önemlidir.

Ücretsiz Analık İzni Nedir?

Yukarıda da belirtildiği üzere; ücretsiz analık izni, doğum yapmış çalışanlara verilen bir haktır. İş Kanunu'na göre, doğum yapmış kadın çalışanlar, doğum sonrası 8 hafta süreyle ücretli doğum izni hakkına sahiptir. Bu süre sonunda, talep etmeleri hâlinde 6 aya kadar ücretsiz izin kullanabilirler. Bu süre zarfında iş sözleşmesi askıda kalır ancak çalışan işten çıkmış sayılmaz.

Ücretsiz İzinde Yazılı Beyan Şartı

Ücretsiz izin talebi ve bu iznin işveren tarafından kabul edilmesi yazılı olarak gerçekleştirilmelidir. Yazılı beyan şartı, hem işverenin hem de çalışanın haklarının korunması açısından önemlidir. Yazılı beyan; izin süresi, izin nedeni ve izin süresi boyunca uygulanacak diğer şartları netleştirir ve olası uyuşmazlıkların önüne geçer.

Sonuç

Ücretsiz izin, çalışanların belirli durumlarda işlerinden ayrılarak, maddi anlamda bir kayıp yaşamadan işlerine dönebilmelerine olanak tanıyan önemli bir haktır. İşveren ve çalışan arasında karşılıklı anlaşma ile düzenlenen ücretsiz izin, İş Kanunu çerçevesinde belirli şartlara tabidir. Çalışanların bu haklarını kullanabilmeleri için hem işverenin onayı hem de yazılı beyan şartının yerine getirilmesi gerekmektedir.

Sık Sorulan Sorular

Ek bilgiye ihtiyaç duymanız hâlinde bizimle iletişime geçiniz.