06 August 2024
2024 ve 2025’te Emeklilik: Hangi Yıl Emekli Olmak Daha Avantajlı?
×
Emekli maaşının miktarı, yıllarca çalıştıktan sonra yaşlılık aylığı almaya hak kazanan bireyler için en önemli kaygılardan biridir. Bu nedenle birçok emekli adayı, hangi yıl emekli olmanın daha avantajlı olacağını merak etmektedir. Bu sorunun cevabı Sosyal Güvenlik Mevzuatında açıkça belirtilmemiş olup, her yılın ekonomik göstergeleri dikkate alınarak her yıl için ayrı hesaplama yapılması gerekmektedir.
Emekli Aylığı Hesaplama Yöntemleri
SSK ve BAĞ-KUR emekli aylığı, üç farklı dönem üzerinden hesaplanır:
- 2000 Öncesi Dönem Kısmi Aylığı: Gösterge x Katsayı x Aylık Bağlama Oranı formülü kullanılarak hesaplanır.
- 2000-2008/Eylül (Dâhil) Arası Kısmi Aylık: Ortalama yıllık kazançların güncelleme katsayısı kullanılarak artırılan tutar ile aylık bağlama oranlarının çarpılması sonucu bulunur. Bu dönemde güncelleme katsayısı, TÜFE'deki artış oranına gelişme hızının ilave edilmesiyle ulaşılmaktadır.
- 2008/Ekim (Dâhil) Sonrası Kısmi Aylık: Bu dönemde de ortalama yıllık kazançların güncelleme katsayısı ve aylık bağlama oranı kullanılır, ancak güncelleme katsayısı farklı bir hesaplama ile belirlenir.
Bir önceki dönemde TÜFE ve gelişme hızının tamamının toplamı ile güncelleme katsayısına ulaşılırken, 2008/Ekim döneminden itibaren güncelleme katsayısına TÜFE'deki artış oranı ile gelişme hızının %30'unun toplanması ile ulaşılmaktadır.
Emekli Aylıklarına Yapılan Zam Uygulamaları
Sigortalıların emeklilik başvurusu yaptığı yıl içinde, bir önceki yılın Aralık ayına kadar olan güncellenmiş maaşları üzerinden hesaplama yapılır. Bu hesaplamada, talep tarihine kadar yıl içinde uygulanan zam oranları dikkate alınır. Emekli maaşlarına Ocak ve Temmuz ayında zam yapılmaktadır.
2024 Yılında Emeklilik Başvurusu Yapacak Sigortalıların Aylık Hesabı
2024 yılı için yapılan başvurularda 2023 yılı güncelleme katsayısı kullanılarak hesaplanan aylıklara 2024 yılı Ocak ve Temmuz maaş zam oranları da uygulanmaktadır.
2023 yılı TÜFE %64,77 ve gelişme hızının 4,5 olduğu dikkate alındığında 2023 yılı güncelleme katsayısı %66,12 (64,77+(4,5*0,30) olarak hesaplanacaktır.
Söz konusu katsayı ile güncellenen aylıklara 2024 yılı Ocak ayında %49,25, Temmuz ayında ise %24,73 olmak üzere kümülatif olarak(1,4925*1,2473=1,8615) % 86,15 zam yapılmıştır. Ayrıca 2025 yılı Ocak ayına yapılan maaş zam artış oranı ilave edilecektir.
2025 Yılında Emeklilik Başvurusu Yapacak Sigortalıların Aylık Hesabı
2025 yılı için emeklilik başvurusu yapanlara 2024 yılı Aralık ayına kadar güncelleme katsayısı uygulanacak ve ardından 2025 yılı Ocak ayına yapılan maaş zam artış oranı ilave edilecektir. Ancak 2024 yılı için uygulanan zamlardan faydalanılamayacaktır.
2024 yılı güncelleme katsayısı 2024 yılı TÜFE oranının tamamı ile gelişme hızının % 30'unun toplamından oluşmaktadır. 2024 yılı bitmediğinden TÜFE oranı henüz bilinmemekte birlikte resmî kurum verilerine göre bir değerlendirme yapmak mümkündür.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) yılın ikinci enflasyon raporunda 2024 enflasyon tahminini 2 puan artırarak yüzde 38'e çekmiştir. Diğer yandan Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası aracılığıyla finansal ve reel sektördeki karar alıcı ve uzman kişilerin beklentilerinin izlendiği, "Piyasa Katılımcıları Anketi" sonuçlarında yıl sonu tüketici enflasyonu (TÜFE) beklentisi Temmuz ayında % 42,95, GSYH büyüme tahmini 3,4 olarak gerçekleşmiştir.
Buna göre Merkez Bankası enflasyon tahmini ve beklenti anketi büyüme sonuçlarına göre güncelleme katsayısı 39,02 (38+3,4*0,30) olarak hesaplanacaktır.
Enflasyon ve büyüme rakamları için sadece beklenti anketi sonuçları dikkate alındığında güncelleme katsayısı 43,97 (42,95+3,4*0,30) olarak hesaplanacaktır.
Merkez Bankası ve beklenti anketi enflasyon rakamlarının ortalaması alındığında ise güncelleme katsayısı 41,50 ((38+42,95)/2+(3,4*0,30)) olarak hesaplanacaktır.
2024 ve 2025 Yılları Arasında Emeklilik Maaşı Farkı
2024 yılında emekli aylıklarına uygulanan maaş artış oranı ile güncelleme katsayısı arasındaki olumlu ya da olumsuz fark emekli olunacak yılı belirleyecektir. 2024 yılındaki güncelleme katsayısının maaş artış oranının üzerinde olması hâlinde 2025 yılının avantajlı olduğu, aksi durumda ise 2024 yılının avantajlı olduğu söylenebilecektir.
Buna göre ayrıntıları yukarıda gösterildiği üzere güncelleme katsayısı 2024 yılında emekli maaşına yapılan zamların önemli ölçüde altında olduğu hesaplanmaktadır. Dolayısıyla 2024 yılında emekli olan sigortalıların 2025 yılında emekli olan sigortalıya göre yaklaşık olarak % 34 (186,15-139,02)/139,02 oranında daha fazla maaş alacağı hesaplanmıştır.
Özel sektör işçileri için 31 Aralık 2024 tarihine kadar, kamu işçileri için ise 14 Ocak 2025 tarihine kadar emeklilik başvurusu yapmanın 2025 yılına kıyasla daha avantajlı olduğu değerlendirilmektedir. Bu tarihlerde emeklilik dilekçesi verenler, 2024 yılındaki zam oranlarından faydalanabilecek ve daha yüksek bir emekli maaşı alabileceklerdir.
Özellik Arz Eden Durumlar
Uzun yıllardır aynı iş yerinde çalışan ve kıdem tazminatı tavanının üzerinde maaş alan işçiler, kıdem tazminatı tavan artışından faydalanmak için 2025 yılında emekli olmanın daha avantajlı olduğunu düşünmektedir.
Kamu işçileri için takvim döneminin 14 Ocak 2025 günü sona ermesi nedeniyle belirtilen tarihe kadar beklemenin herhangi bir riski olmadığı açıktır. Yani kamu işçileri 14 Ocak 2025 tarihine kadar emeklilik dilekçelerini vermeleri hâlinde emekli aylığı hesabı yönünden hem 2024 yılındaki zamlardan yararlanacak hem de kıdem tazminatı yönünden 2025 yılı için geçerli tavan miktarına göre kıdem tazminatı alacaklardır.
Özel sektör işçileri için takvim günü 31.12.2024 tarihinde bitecek olması nedeni ile çalışanlar bu tarih ve öncesinde emeklilik dilekçelerini vermeleri gerekmektedir. 2025 yılında emekli olmaları hâlinde aylıklarının yukarıda hesaplanan yaklaşık tutarlar kadar düşük olma ihtimali vardır. Her ne kadar 2025 yılında kıdem tazminatı tavanı artacak ise de emekli maaşının her ay ödendiği ve bu aylığın yıllarca alınacağı dikkate alındığında tazminattaki artış tutarının aylıkta meydana gelen artışı karşılamayacağını değerlendirmekteyiz.
Örneğin; 2024 yılında başvuru yapan özel sektör işçisi 32.000,00 TL emekli aylığı alacak iken 2025 yılında emekli olması hâlinde yaklaşık 21.440,00 TL maaş alacaktır. Aylık kayıp 10.560,00 TL olacaktır.
2025 yılında kıdem tazminatı tavanı belli olmamakla birlikte enflasyon oranları ve memur maaş zamları gözetildiğinde, 2025 yılında yıllık kıdem tazminatı artışının yaklaşık 10.000,00 TL olduğu kabul edildiğinde işçinin kıdeminin 10 yıl olduğu gözetilse dahi tazminatta hesaplanan 100.000,00 TL (10.000,00TL*10 yıl) artış emekli maaşındaki kaybı sadece yaklaşık 9,5 ay için karşılayacaktır. Dolayısıyla tazminat tavanında yükselmeyi beklemenin işçilerin zararına olacağını değerlendiriyoruz.
Bilgilendirme Metni!
