Yabancı Uyruklu Çalışanların SGK Eksik Gün Nedenleri Genişletildi

Yabancılara verilecek çalışma izni ve çalışma izni muafiyetine dair iş ve işlemlerde izlenecek usul ve esaslar 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu (“Kanun”) ve Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkındaki Kanunun Uygulama Yönetmeliği (“Yönetmelik”) ile düzenlenmiştir. İşbu mevzuata göre, işyerlerinde yabancı uyruklu çalışanların analık halinde çalışma ve süt izni hariç olmak üzere eksik gün nedenleri kabul edilmemekte, ayda 30 gün bildirimi aranmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu (“SGK”) 18.03.2019 tarihli yaptığı düzenleme ile eksik gün belgelerinde revizyon yapmış; ayrıca yabancı uyruklu kişinin yurtdışında geçireceği süreler hususunda işverenden aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi istenmesi konusunda düzenlemeler getirmiştir.

SGK tarafından yabancı uyruklu çalışanların eksik gün belgeleri ile ilgili 18.03.2019 tarihli yazısında şu hususlara değinilmiştir:

• Yönetmelik’in 3.maddesinde kanuni çalışmanın tanımının yapıldığı; yapılan tanımda kanuni çalışmanın, kanunlara uygun şekilde verilmiş çalışma izninin, ikamet ve diğer ilgili kanunlar ile mevzuat hükümlerince düzenlenen yükümlülüklerin yanı sıra, sosyal güvenlik primleri ödenmiş veya muaf olarak çalışmayı ifade ettiği belirtilmiştir.
• Yine Yönetmelik’in 14. Maddesinde de kanuni çalışmaya dahil edilen sürelerin, yıllık izinler, iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık, geçici iş göremezlik ödenekleri ile işsizlik sigortası ödeneği alınan süreler olduğu ve bu sürelerin kanuni çalışma sürelerine dahil edilmesi gerektiği ifade edilmiştir.
• Çalışma izni başvuruları, sözleşme türü ve içeriğinin Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından belirlendiği ve başvuru değerlendirme sürecinde (6735 sayılı Kanunun 19.maddesinde belirtilen istisnai durum dışında) iş sözleşmesinin kısmi süreli olması halinde çalışma izni başvurusunun kabul edilmediği ve 1 yıl ve daha fazla süreli alınan çalışma izninin (analık halinde çalışma ve süt izni hariç olmak üzere) daha sonra kısmi süreli olarak bildirilmesi olanağının bulunmadığı belirtilmiştir.
• Kanun’da yer verilmese de Yönetmelik’in kanuni çalışmalar tanımı içerisinde “yıllık izin, iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık, geçici iş göremezlik ödeneği ile işsizlik sigortası ödeneklerinin” yer aldığı görülmektedir.
• Sosyal Güvenlik Kurumu, çalışanların önceden öngörülemeyen sebeplerle bazı aylarda işçi ve işveren kontrolü dışında gerçekleşen olaylar nedeniyle eksik çalışmaları olabileceğini, dolayısıyla çalışanın yabancı uyruklu olması sebebiyle işverenden kaynaklanmayan nedenlerle işverenin idari yaptırıma uğratılmasının telafisi güç zararlara yol açabileceğini, çalışma izni verilmesi veya çalışma izni muafiyeti tanınması yabancı uyruklu kişinin izin ve muafiyet tanınan süre boyunca fiilen çalıştığı veya fiilen çalışacağı anlamına gelmeyeceğini belirtmiştir.
• Eksik gün belgelerinin düzenlendiği Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 102.maddesinin 13.fıkrasında yer alan belgelerden:
  • Kurumca yetkilendirilmiş sağlık hizmeti sunucularından veya işyeri hekimlerinden alınmış istirahatli olduğunu gösteren rapor,
  • Gözaltına alınma ile tutukluluk haline ilişkin belgeler,
  • Grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, doğal afetler nedeniyle işyerinde faaliyetin durdurulduğunu veya işe ara verildiğini gösteren ilgili resmi makamlardan alınan yazı örneği,
  Hususlarına ilişkin eksik çalışma veya eksik ücret ödenme nedenlerini kanıtlayan belgeler ile İş Kanunu’nun 74.maddesinde sayılan hallerin ortaya çıkması halinde, eksik çalışma veya eksik ücret ödeme nedenlerini kanıtlayan belgeler SGK tarafından kabul edilecek olup işverenden ayrıca aylık prim ve hizmet belgesi ile muhtasar ve prim hizmet belgesi istenmeyeceği belirtilmiştir.
• Çalışma izni süresi içerisinde çalışmaya başlamayan veya işyeri ile ilişiği kesilen yabancı uyruklu çalışanların, işverenleri tarafından gerekçeleri belirtilerek çalışma izinlerinin iptali için Bakanlığa başvuruda bulunmaları gerektiği ifade edilmiştir.
• Yine, çalışma izni verilen yabancının, çalışma izninin geçerliliğinin başladığı tarihten itibaren altı ay içinde Türkiye’ye gelmek zorunda olduğu, bu nedenle Kanun’un 12. ve 15.maddelerinde belirtilen sürelerin aşılmaması koşuluyla daha sonraki bir sürede çalışmaya başlanılması veya işyeri ile ilişiğini kesmeden geçici süreli olarak yurt dışına çıkılması durumunda, ülkeye giriş-çıkış tarihlerinin de dikkate alınarak kişinin yolda geçireceği süreler için, ülkeden çıkış günü hariç olmak üzere yolda geçen sürelerin de dikkate alınması ve bu süreler için de işveren aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi vermeyecektir.

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yayımlanan Genel Yazı’nın detayları yukarıda izah edildiği gibi olmakla birlikte; henüz söz konusu düzenleme ile ilgili uygulamaya geçilmemiştir. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından konu ile ilgili resmi bir açıklama yapıldığında gerekli bilgilendirme yapılacaktır.

“Yabancı uyruklu çalışanların eksik gün bildirim nedenleri” Genel yazısının tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.